Σταυρός για τους αρματολούς και τους κλέφτες...

Πραγματικά, δεν ξέραμε ότι υπήρχε… Αλλά τον αξίζουν, γιατί προσέφεραν πολλά στην Ελλάδα. Ταξιδεύοντας προς Αθήνα, βρεθήκαμε απέναντι σ’ ένα μεγάλο σταυρό. Κοντά στο Ευηνοχώρι. Σκεφτήκαμε  να τον δούμε από κοντά. Και διαπιστώσαμε ότι «ανηγέρθη εις μνήμην των αρματολών και κλεφτών του Ζυγού». Σύμφωνα με ερευνητές οι
«κλεφταρματολοί» συνιστούν θεσμό αναλλοίωτο καθ' όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, ενώ οι φορείς του θεσμού αποτελούν τη διαρκή και κύρια έκφραση της αντίστασης του ελληνικού έθνους απέναντι στον τούρκο κατακτητή. Μη αντέχοντας τις τουρκικές καταπιέσεις. Οι Τούρκοι επειδή δεν μπορούσαν να τους αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αναγκάστηκαν να προσλάβουν στην υπηρεσία τους κλέφτες, οι οποίοι ονομάστηκαν αρματολοί, και στους οποίους ανέθεσαν τη δίωξη των υπολοίπων κλεφτών. Οι αρματολοί, όμως, που απέκτησαν μεγάλη κοινωνική ισχύ, προστάτευαν κατά το δυνατόν τους υπόδουλους Ελληνες απέναντι στις καταπιέσεις των Τούρκων, απέφευγαν να καταδιώκουν τους κλέφτες ενώ, όταν πιέζονταν από τους Τούρκους, παρατούσαν τα αρματολίκια τους και ξαναγίνονταν κλέφτες. Παράλληλα οι κλέφτες και οι αρματολοί συμμετείχαν σε όλες τις εξεγέρσεις του υπόδουλου έθνους, εξεγέρσεις τών οποίων συνήθως ήταν δημιουργοί και πρωταγωνιστές.